Ściegi maszynowe - jakie są rodzaje?

23, 60, 400 a może 1500? O czym mowa? O programach ściegowych, dostępnych w różnych modelach maszyn do szycia.

Czytając opis każdej maszyny, spotkamy się z informacją, ile programów ściegowych konkretny model posiada. Zastanawia Cię natomiast, co to w praktyce oznacza? Czy ściegi maszyny do szycia i programy ściegowe to określenia, które oznaczają to samo? Odpowiedź na to pytanie brzmi: nie.

Programy ściegowe a ściegi maszyny do szycia

Ściegi maszynowe to rodzaje szwów, które w największym uproszczeniu podzielić możemy na ściegi użytkowe i ozdobne. Aby lepiej zrozumieć czym są programy ściegowe weźmy na przykład najczęściej stosowany ścieg użytkowy - ścieg prosty.

Programy ściegowe mogą być różnymi rodzajami ściegów, ale również są to warianty ściegów z określonymi funkcjami. Maszyna może mieć np. 4 programy ściegowe ze ściegiem prostym:

1. ścieg prosty z ustawieniem centralnym
2. ścieg prosty z ustawieniem po lewej stronie
3. ścieg prosty z automatycznym mocowaniem na początku i końcu
4. ścieg prosty z punktowym mocowaniem na początku i końcu.

W rezultacie więc liczba programów ściegowych będzie nam mówiła o totalnej liczbie różnych wariantów ściegów zaprogramowanych w maszynie.

Często ta ilość zawiera w sobie również zsumowane litery alfabetu i cyfry, jeśli sprawdzamy wartości w maszynach komputerowych. W takim wypadku każdy wariant konkretnej litery będzie liczony jako oddzielny program.

Jakie są ściegi maszynowe - rodzaje i zastosowanie

Podstawowym podziałem jeśli chodzi o ściegi w maszynach domowych będzie tak jak pisałam wcześniej: podział na ściegi użytkowe maszynowe i ściegi ozdobne maszynowe.

Ściegi użytkowe służyć będą do łączenia dwóch lub więcej kawałków materiału oraz wykończenia krawędzi.

Zaliczymy do nich:

• ścieg prosty stębnowy - to najczęściej wykorzystywany, prosty ścieg, służący do łączenia tkanin. Ścieg stębnowy nie posiada szerokości, natomiast w każdej maszynie możemy regulować jego długość/gęstość (odległość między kolejnymi wkłuciami igły). Na początku i końcu takiego ściegu wykonujemy najczęściej ryglowanie, czyli mocowanie ściegu, które zapobiega pruciu. Aby wykonać ryglowanie, używamy dźwigni do szycia wstecz, wykonując kilka wkłuć igły to przodu i do tyłu. Modele elektroniczne i komputerowe posiadają czesto osoby przycisk do punktowego ryglowania, który wykonuje zazwyczaj trzy wkłucia igły w jednym miejscu.
• ścieg zyg-zak - ścieg ten służyć może do naszywania np. aplikacji/łat, obrzucania krawędzi materiału (jako imitacja tak zwanego ściegu overlockowego w najprostszych modelach maszyn do szycia) lub zszywania elastycznych materiałów. Oprócz długości/gęstości ściegu możemy również regulować jego szerokość w zależności od potrzeb. W podstawowych modelach maszyn (np. Minerva Next 232 II lub Janome Juno E1015) mamy możliwość regulacji szerokości tylko dla tego ściegu.
• ściegi kryte - występują w różnych wariantach, służą do niewidocznego podwijania brzegów głównie w eleganckich elementach odzieży (spodniach garniturowych, spódnicach, sukienkach). Przy zastosowaniu nitki w kolorze szytego ubrania i odpowiednim ustawieniu ściegu, na prawej stronie materiału przeszycie jest praktycznie niewidoczne.
• ściegi overlockowe - ściegi te służą do wykańczania brzegów w dzianinach, imitując ścieg z osobnej maszyny, jaką jest overlock. Ściegi te powstają natomiast z 2 nitek, przez co ich elastyczność jest zdecydiwanie mniejsza, ale co do zasady - funkcja ściegu zostaje zachowana. W overlocku ścieg powstaje z trzech nitek - do obrzucania lub z czterech nitek - do obrzucania z jednoczesnym zszywaniem. 
• trójskok - ścieg przypominający zygzak, z tą różnicą, że każda jego “prosta” pomiędzy skrajnie prawym a skrajnie lewym położeniem igły podzielona jest na 3 wkłucia. Ścieg ten jest mocno elastyczny, dzięki czemu wykorzystujemy go do przyszywania gumy oraz zszywania dzianin. Może być również wykorzystywany do obrzucania wiotkich tkanin, w których brzeg roluje się podczas obrzucania zygzakiem.
• ścieg potrójny stębnowy - ścieg elastyczny prosty, służący do zszywania dzianin.
• ścieg do obszywania dziurki na guzik - jest to specjalny program, podzielony na cztery proste, który wykonuje wąskim i szerokim zygzakiem symetryczne, prostokątne obszycie. Na końcu sami przecinamy materiał pomiędzy i dziurka gotowa. W niektórych modelach maszyn funkcja ta będzie podzielona na cztery etapy (gdzie sami przekręcamy pokrętło zmiany ściegów, aby wykonać kolejny odcinek), a w większości maszyn w cenie powyżej 1000-1300 zł obszycie będzie wykonywane automatycznie na wymiar umieszczonego w specjalnej stopce guzika.

Ściegi ozdobne maszynowe to z kolei cała osobna kategoria ściegów, służących wedle naszego uznania do ozdabiania, naszywania lub wykańczania brzegów w odzieży i akcesoriach. Ściegi te posiadają najróżniejsze kształty i zastosowania. W maszynach mechanicznych znajdziemy zazwyczaj do kilku takich ściegów (ścieg muszelkowy, plaster miodu). W maszynach elektronicznych i komputerowych ich ilość to od kilkadziesięciu do kilkuset ściegów. Znajdują się wśród nich wzory geometryczne, zwierzęta, litery, cyfry, ściegi służące do quiltingu i wiele, wiele innych. Przykładowe zastosowanie powyższych programów opisane jest często w instrukcji obsługi do konkretnej maszyny.

Warto tutaj również wspomnieć, że wymienione ściegi odnoszą się do maszyn domowych. Maszyny przemysłowe z założenia nie są wielozadaniowe, dlatego każda maszyna ma swoje przeznaczenie i wykonuje zazwyczaj jeden rodzaj ściegu (stębnówka - ścieg stębnowy maszynowy, podszywarka - ścieg kryty łańcuszkowy, itd.)

Ściegi na maszynie do szycia - podsumowanie

Jeśli zastanawiasz się nad wyborem maszyny i nie wiesz czy sugerować się ilością programów ściegowych, najważniejszym pytaniem będzie określenie do czego planujesz jej używać. Wybierając podstawowy model do przeróbek i napraw, nie będziesz potrzebować wielu ściegów ozdobnych. Ważniejsza będzie za to możliwość regulacji szerokości ściegu i sama różnorodność ściegów użytkowych. Jeśli natomiast planujesz szycie akcesoriów i ubrań, do których wykorzystasz ściegi ozdobne, sprawdź modele maszyn elektronicznych lub komputerowych, które posiadają większy wybór i różnorodność w tym zakresie. Szyjąc dużo rzeczy posiadających guziki i dziurki warto również zwrócić uwagę na rodzaje obszyć dostępne w wybieranej maszynie. Modele mechaniczne posiadają tylko jeden prosty wzór dziurki natomiast w wyższych modelach elektronicznych znajdziemy już kilka rodzajów dziurek bieliźnianych i odzieżowych.